Mimarlık mesleği öğrenisi kapsamında olan Yapı Bilgisi derslerinin amacı, öğrencilerin yapı sistemi üzerine gerekli donanıma sahip olmaları, sistem seçimi ve sistem kurabilme becerisini kazanabilmeleridir. Yapı Bilgisi I dersi kapsamında, mimari tasarım çalışmalarına yardımcı olacak yeterlilikte temel bilgilerin verilmesi hedeflenmektedir.
Yapı Bilgisi I dersi kapsamında, mimari tasarım çalışmalarına yardımcı olacak yeterlilikte temel bilgiler verilecektir. Mesleki iletişimde kullanılan yapı ile ilgili kavram ve terimlerin verilmesi yanında, öğrenci, mesleki uygulama alanları ve mimarlık – yapı mevzuatı, sınıflandırma ve kodlama sistemleri, bina-çevre-kullanıcı ilişkileri, yapıdan beklenen performans özellikleri konularında bilgilendirilecektir.
Öğrencinin mimari proje çalışmaları sırasında/sonucunda elde edilecek ürünü ve yapı sistemini biçimlendirmede etkili olan fonksiyonel elemanları tanıması sağlanacaktır.
Yapı alt sistemlerinden “taşıyıcı sistemler”, dersin ağırlıklı diğer kısmını oluşturmaktadır. Bu kapsamda, taşıyıcı sistemlerin tarihsel gelişimi, taşıyıcı sistem elemanları (kemer, tonoz, kubbe, kolon, kiriş, perde duvar) incelenecektir. Taşıyıcı sistemlerin temel prensipleri, geleneksel, gelişmiş geleneksel ve çağdaş taşıyıcı sistemler ayrıntılı olarak ele alınacaktır. Genellikle inşaat mühendisliği kapsamındaki taşıyıcı sistem hesaplarına değinilmeyen bu derste, öğrencinin mimari çalışmalarında tasarladıkları binaların taşıyıcı sistem kararı verebilmesine baz oluşturacak temel bilgilerin verilmesine çalışılacaktır. Ayrıca bu konuda yürürlükteki standart ve yönetmeliklerde tanımlanan temel kurallara ilişkin bilgiler verilecektir. Görsel uygulama örnekleri ile desteklenen bu derste, öğrencilerin atölyede iki ve üç boyutlu modeller geliştirerek, binaların taşıyıcı sistemlerine yönelik bilgileri somutlaştırması sağlanacaktır.
Ön Koşullar
-
Eş Koşullar
-
Özel Koşullar
Derste en az % 70 devam zorunluluğu bulunmaktadır.
Öğretim Üyeleri
Prof. Dr. Esin KASAPOĞLU
Asistanlar
Arş. Gör. Elif Çileli Umuç
Ders Gün,Saat ve Yeri
Monday, 13:00-16:45, MTS II
Görüşme Saatleri ve Yeri
Randevuya göre belirlenir.
Öğretim Yöntem ve Teknikleri
Dersin teorik kısmı, üç yürütücünün herbirinin ders yılı içinde belirli haftalarda konuları öğrencilere görsel araçlarla destekleyerek aktarımı şeklinde gerçekleştirilmiştir. Teorik bilgilerin, uygulama derslerinde çizim ve maketlerle 2D ve 3D olarak öğrenciler tarafından kavranmasına çalışılmıştır. Teorik dersler amfide gerçekleştirilmiştir. Teorik konular üç bölüme ayrılmıştır. Birinci bölüm genel kavramlar ve bina-çevre etkileşim sistemi, ikinci bölüm geleneksel ve konvansiyonel taşıyıcı sistemler, üçüncü bölüm ise gelişmiş taşıyıcı sistemler konularından oluşmuştur. Uygulama derslerinde ise; her bir grup bir ders yürütücüsü ve bir yardımcı öğretim elemanı eşliğinde uygulamaları gerçekleştirmiştir.
Temel Kaynaklar
Prof. Muhittin BİNAN “Yapı Elemanları”, İ.T.Ü. Yayınları, İstanbul, 1986
Prof. Abdullah SARI “Merdivenler”, Yapı Endüstri Merkezi Yayınları, İstanbul, 2000
Prof.Dr. M. Rıfat ÇELEBİ “Yapı Bilgisi”, İ.K.Ü. Yayınları, İstanbul, 2002
Prof. Sedat H. ELDEM “Yapı”, Birsen Yayınevi, İstanbul
Murat Soygeniş “Yapı 2”, Birsen Yayınevi, İstanbul, 1999
Murat Soygeniş “Yapı 3”, Birsen Yayınevi, İstanbul, 2002
Murat Soygeniş “Yapı 4” Birsen Yayınevi, İstanbul, 2003
Görün Özsen, Emel Yamantürk “Taşıyıcı Sistem Tasarımı”, Birsen Yayınevi, İstanbul, 1991
Köksal Özcan “Yapı”, Bilim Yayınevi, İstanbul, 2000
Çetin Türkçü “Yapım”, Birsen Yayınevi, İstanbul, 2000
Lemi Yücesoy “Temeller-Duvarlar-Döşemeler”, Yapı Endüstri Merkezi Yayınları , İstanbul, 2001
Nihat Toydemir, Ülger Bulut “Çatılar”, Yapı Endüstri Merkezi Yayınları, İstanbul, 2004
Çetin Türkçü “Çağdaş Taşıyıcı Sistemler”, Bilim Yayınevi, İstanbul, 2003
Selçuk Güner, Abdülrahim Yüksel “Yapı Teknolojisi”, Aktif Yayınevi, İstanbul, 2001
Francis D. K. CHING “Çizimlerle Bina Yapım Rehberi”, Yapı Endüstri Merkezi Yayınları, İstanbul, 2001
Mario Salvadori “The Art of Construction”, Chicago Review Press, U.S.A. 1981
R. Barry “The Construction of Buildings 1-2-3-4-5-6”, Blackwell Science, Great Britain,1996
Edward Allen “How Building Work / The Natural Order of Architecture”, Oxford University Press, 2005
Diğer Kaynaklar
Haftalık Ders Programı
Hafta
Dersin İçeriği
Öğretim Yöntem ve Teknikleri
1. Hafta
Yapı Bilgisine Giriş
Temel Kavramlar: Yapı, Yapım ve Mimarlık Kavramları.
Temel Kavramlar: Yapı, Yapım ve Mimarlık Kavramları. Yapı elemanlarının tanımlanması. Bilgi kaynaklKullanıcı – yapma çevre (bina) – doğal çevre etkileşim sistemi
Doğal çevrenin ortaya koyduğu faktörler: dış çevre koşulları: (Zemin özellikleri; topoğrafya, bitki örtüsü; güneş radyasyonu, gün ışığı, yağış durumu ve drenaj; rüzgar, ses (gürültü) ve manzara.
Anlatım
2. Hafta
Kullanıcı – yapma çevre (bina) – doğal çevre etkileşimi; Kullanıcı ihtiyaçları ve yapma çevreden beklenen performans gereksinimleri. Yapı alt sistemleri ve yapı elemanlarının tanımlanması
Anlatım + Uygulama
3. Hafta
İşlevsel Yapı Elemanları: Temel, duvar, döşeme, merdiven ve çatı sistemleri
Anlatım
4. Hafta
İşlevsel Yapı Elemanları: Temel, duvar, döşeme, merdiven ve çatı sistemleri (Uygulama:Yapı Sistemi Analizi)
Anlatım + Uygulama
5. Hafta
Taşıyıcı Sistemlerin Tarihsel Gelişimi /Geleneksel Taşıyıcı Sistemler: Yığma Sistemler, Yığma Sistemlerde Duvar ve Döşeme Oluşturma Prensipleri, Deprem Yönetmeliğinde Yığma Sistemlere İlişkin Temel Kurallar
Anlatım + Uygulama
6. Hafta
Geleneksel Taşıyıcı Sistemler: Yığma Sistemler, Yığma Sistemlerde Duvar ve Döşeme Oluşturma Prensipleri, Deprem Yönetmeliğinde Yığma Sistemlere İlişkin Temel Kurallar / Uygulama: (Yığma taşıyıcı sistem maketi)
Anlatım + Uygulama
7. Hafta
Geleneksel Taşıyıcı Sistemler: Yığma Sistemler, Yığma Sistemlerde Duvar ve Döşeme Oluşturma Prensipleri, Deprem Yönetmeliğinde Yığma Sistemlere İlişkin Temel Kurallar (Yığma taşıyıcı sistem plan ve kesit)
Anlatım + Uygulama
8. Hafta
Gelişmiş Geleneksel Taşıyıcı Sistemler: Çerçeve Sistemler, Çerçeve Sistemlerde Duvar ve Döşeme Oluşturma Prensipleri, Deprem Yönetmeliğinde Çerçeve Sistemlere İlişkin Temel Kurallar / Uygulama: Gelişmiş Geleneksel Taşıyıcı Sistemler
Anlatım
9. Hafta
Gelişmiş Geleneksel Taşıyıcı Sistemler: Çerçeve Sistemler, Çerçeve Sistemlerde Duvar ve Döşeme Oluşturma Prensipleri, Deprem Yönetmeliğinde Çerçeve Sistemlere İlişkin Temel Kurallar / Uygulama: Gelişmiş Geleneksel Taşıyıcı Sistemler
Anlatım
10. Hafta
Ara Sınav
Sınav
11. Hafta
Uygulama: Gelişmiş Geleneksel Taşıyıcı Sistemler (Betonarme iskelet plan / kesit çizimi)
Anlatım + Uygulama
12. Hafta
Uygulama: Gelişmiş Geleneksel Taşıyıcı Sistemler (Çelik iskelet plan / kesit çizimi)
Anlatım + Uygulama
13. Hafta
Çağdaş Taşıyıcı Sistemler ve Çağdaş Çatı Sistemleri
Anlatım
14. Hafta
Çağdaş Taşıyıcı Sistemler ve Çağdaş Çatı Sistemleri
Anlatım
15. Hafta
16. Hafta
17. Hafta
Değerlendirme Ölçütleri
Ölçüt Tipleri
Adet
Yüzdesi(%)
Ara sınav(lar)
1
30
Uygulama + Ödev
6
30
Final
1
40
ÖÇ-1
Bina-Çevre-Kullanıcı ilişkileri, yapıdan beklenen performans özellikleri hakkında bilgi sahibi olma,
ÖÇ-2
Yapı sistemi ve alt sistemleri hakkında bilgi sahibi olma, sorunları tanıyabilme, analiz edebilme
ÖÇ-3
Geleneksel taşıyıcı sistemlerin davranış ilkeleri gelişim ve uygulama hakkında bilgi sahibi olma ve uygulamaya aktarabilme
ÖÇ-4
Çağdaş taşıyıcı sistemlerin davranış ilkeleri gelişim ve uygulamaları hakkında bilgi sahibi olma ve uygulamaya aktarabilme
ÖÇ-5
Mesleki iletişimde kullanılan kavram ve terimler hakkında bilgi sahibi olma
Program Çıktıları
PÇ-1
Eleştirel Düşünme: Sorgulama, soyut düşünceleri ifade edebilme, karşıt görüşleri değerlendirme, ulaşılan sonuçları benzer ölçülerle irdeleme becerisi.
PÇ-2
İletişim: Amacına uygun okuma, yazma, fikirlerini ifade edebilme; tasarım düşüncesini aktarabilecek farklı temsil ortamlarını kullanabilme becerisi.
PÇ-3
Araştırma: Tasarım sürecine ilişkin elde ettiği bilgileri karşılaştırmalı olarak değerlendirme, belgeleme ve uygulama becerisi.
PÇ-4
Tasarlama: Yaratıcı düşünme sürecinde tasarım bilgisinin yeniden üretilmesi; sürdürülebilirlik ve erişilebilirlik gibi evrensel tasarım ilkeleri bağlamında yeni ve özgün sonuçlara ulaşabilme.
PÇ-5
Dünya Mimarlığı: Dünya mimarlığını tarihsel, coğrafi ve küresel ilişkiler bağlamında anlama.
PÇ-6
Yerel Mimarlık / Kültürel Çeşitlilik: İçinde bulunulan coğrafyaya ait mimarlık oluşumlarını ve örneklerini tarihsel ve kültürel ilişkiler bağlamında anlama. Değişik kültürleri tanımlayan değer yargılarının, davranış kalıplarının, sosyal ve mekânsal örüntülerinin farklılığını anlama.
PÇ-7
Kültürel Miras ve Koruma: Kültürel miras, koruma bilinci, çevresel duyarlılık ve etik sorumluluk konularını, koruma kuramlarını ve yöntemlerini anlama.
PÇ-8
Sürdürülebilirlik: Doğal ve yapılı çevre ile ilgili bilgileri kullanarak gelecek nesiller üzerindeki istenmeyen çevresel etkileri en aza indirmek amacıyla çeşitli araçlardan yararlanarak sürdürülebilir tasarım yapma becerisi.
PÇ-9
Toplumsal Sorumluluk: Mimarın kamu yararını gözetme, tarihsel/kültürel ve doğal kaynaklara karşı saygılı olma ve yaşam kalitesini yükseltme konusundaki sorumluluğunu anlama.
PÇ-10
Doğa ve İnsan: Doğal sistemler ve yapılı çevrenin tasarımı ile insan arasındaki karşılıklı etkileşimi tüm yönleri ile anlama.
PÇ-11
Coğrafi Koşullar: Zemin koşulları, topoğrafya, bitki örtüsü, doğal afet riski vb. doğal özelliklerinin yanı sıra; kültürel, ekonomik, toplumsal özellikleri de dikkate alan yer seçimi, yerleşme ve bina tasarımı ilişkilerini anlama.
PÇ-12
Yaşam Güvenliği: Doğal afet, yangın, vb. koşullarda güvenlik ve acil durum sistemlerinin yapı ve çevre ölçeğinde temel ilkelerini anlama.
PÇ-13
Taşıyıcı Sistemler: Düşey ve yanal kuvvetlerle ayakta duran, statik ve dinamik taşıyıcı sistemlerin davranış ilkeleri ile gelişim ve uygulamalarını anlama.
PÇ-14
Yapı Fiziği ve Çevresel Sistemler: Fiziksel çevre sistemlerinin tasarımında, aydınlatma, akustik, iklimlendirme vb. yapı fiziği ve enerji kullanımı konularının temel ilkelerini ve uygun performans değerlendirme araçlarının kullanımının önemini anlama.
PÇ-15
Bina Kabuğu Sistemleri: Bina kabuğu malzemeleri ve sistemleri tasarımının temel ilkelerini uygulama yöntemlerini ve önemini anlama.
PÇ-16
Bina Servis Sistemleri: Su ve elektrik tesisatı, sirkülasyon, iletişim, güvenlik ve yangın koruma vb. servis sistemleri tasarımının temel ilkelerini anlama.
PÇ-17
Yapı Malzemeleri ve Uygulamaları: Yapı malzemelerinin teknolojik gelişimler bağlamında üretim, kullanım ve uygulamaları, çevresel etkileri ve yeniden kullanılabilirlikleri ile ilgili ilke ve standartları anlama.
PÇ-18
Bina Sistemlerinin Bütünleştirilmesi: Tasarımda, strüktürel, çevresel, güvenlik, bina kabuğu, bina servis sistemlerini değerlendirme, seçme ve bütünleştirme becerisi.
PÇ-19
Program Hazırlama ve Değerlendirme: Mimari proje programını kamu yararı gözetilerek işveren ve kullanıcı gereksinimlerine, uygun örneklere, mekânsal ve donanım gereksinimlerine, finansal sınırlandırmalara, arazi koşullarına, ilgili yasa, yönetmelik ve tasarım ölçütlerine göre hazırlama ve değerlendirme becerisi.
PÇ-20
Geniş Kapsamlı Proje Geliştirme: Çevre ve bina sistemleri ile bina teknolojilerini dikkate alarak, bir mimari projeyi farklı ölçeklerde geliştirme ve bütünleştirme becerisi.
PÇ-21
Bina Maliyetinin Gözetilmesi: Bina yapım ve kullanım maliyetine ilişkin temel etkenleri anlama.
PÇ-22
Mimar-İşveren İlişkisi: İşverenin, mal sahibinin ve kullanıcının gereksinimlerini saptama ve kamu yararıyla çelişmeyecek biçimde çözümleme sorumluluğunu anlama.
PÇ-23
Takım Çalışması ve İşbirliği: Tasarım ve uygulama projelerini başarıyla tamamlayabilmek amacıyla, proje takımı ve çok disiplinli ekiplerle işbirliği içinde çalışma becerisi.
PÇ-24
Proje Yönetimi: Mimari proje alma yöntemleri, danışmanların seçimi, proje ekiplerinin oluşturulması, proje teslim yöntemleri, hizmet sözleşmeleri vb. konuları anlama.
PÇ-25
Uygulama Yönetimi: Finans yönetimi, iş planlaması, kalite yönetimi, risk yönetimi, tartışma, uzlaşma vb. mimari uygulama sürecinin temel ilkelerini anlama.
PÇ-26
Liderlik: Toplumun çevresel, sosyal ve estetik duyarlılıklarını gözeterek, yapı tasarımı ve uygulama süreçlerini örgütleme ve geliştirme yöntemlerini anlama.
PÇ-27
Yasal Haklar ve Sorumluluklar: Mimarın mesleki haklarında, topluma ve işverenine karşı sorumluluklarında belirleyici rolü olan yasal çerçeveyi anlama.
PÇ-28
Meslek Pratiği: Mesleki gelişimde meslek öncesi pratiğin rolünü, işveren ve stajyerin karşılıklı hak ve sorumluluklarını anlama.
PÇ-29
Meslek Etiği: Mimari tasarım ve uygulamada toplumsal, politik ve kültürel öğelere ilişkin mesleki yargıların oluşumu için gereken etik yaklaşımları anlama.