Fiziksel engelli, hasta, yaşlı vb. gündelik yaşamlarının her sürecinde engellerle karşılaşan insanların ergonomik ihtiyaçlarına uygun mekanların tasarımı için gerekli bilgi ve kriterlerin öğrencilere aktarılması.
Ön Koşullar
-
Eş Koşullar
-
Özel Koşullar
-
Öğretim Üyeleri
Prof. Dr. Evren ENGİNÖZ(bu ders bahar döneminde açılmıştır) (Bu ders, bu dönem açılmamıştır)
Asistanlar
-
Ders Gün,Saat ve Yeri
PAZARTESİ, 15:00-17:45
Görüşme Saatleri ve Yeri
PAZARTESİ 09:00-13:00
Öğretim Yöntem ve Teknikleri
Ders anlatımı, görsel sunumlar, örneklemeler üzerinden bilgilerin pekiştirilmesi, öğrencilere basit mekan çözümlemeleri yaptırılarak öğrenilen bilgilerin pekiştirilmesi ve sınıf içi tartışma.
Temel Kaynaklar
Altınok, M., Kars, M.M., 2010. “Tekerlekli Sandalye Kullanan Engellilere Yönelik Islak Mekan Düzenlemelerinde Fonksiyonel Yaklaşımlar”, Dumlupınar Üniversitesi, Fen Bilimleri Dergisi, Sayı 21, Nisan.
Association Suisse des Invalides ASI, Olten (ed). 1989. Contruction Adaptee Aux Personnes Handicapees (çeviri: Aksöz, E. 2001. Özürlü Kişilere Uyarlanmış Yapı, Mimarlar Odası ve Omurilik Felçlileri Derneği, 60s.)
Dostoğlu, N., Şahin, E., Taneli, Y. 2009. “Evrensel Tasarım: Tanımlar, Hedefler, İlkeler”, Mimarlık, sayı: 347, 23-27.
Duncan, R. 2007. Universal Design – Clarification and Development: A Report for the Ministry of the Environment, Government of Norway. NC State University, The Center for Universal Design, 37 s.
Dünya Engelliler Vakfı. 2011. Herkes için Erişilebilir Şehir Yönetmeliği.
Hacıhasanoğlu, I. 2003. “Evrensel Tasarım”. Tasarım Kuram Dergisi, Mimar Sinan Üniversitesi Yayını, cilt:2, sayı:3, 93-101.
Kaplan, H., Öztürk, M., 2004. “Engelliler, Kamu Mekanı ve Engelsiz Tasarım: Ankara Metrosu Ve Hrs İstasyonlarında Bir İnceleme”, Gazi Üniversitesi, Planlama, Sayı 3.
Story, M. F., Mueller, J.L., Mace, R.L. 1998. “The Universal Design File: Designing for People of All Ages and Abilities". NC State University, The Center for Universal Design. 128 s.
Sürmen, Ş. 1995. Özürlüler ve Yaşlılarla İlgili Mimari Ölçüler, Standartlar, Uygulamalar. İ.T.Ü. Çevre ve Şehircilik Uygulama Araştırma Merkezi, İstanbul. 61 s.
Sürmen, Ş. 2004. Ben Sakatlandım... : Sakatlık, Özürlülük Üzerine Yazılar. Nüans Yayınevi, Ankara. 309 s.
Tasarım ve Özgürlük: Engelli İnsanlar ve Herkes için Tasarım, 2007, TMMOB, Ankara Şubesi, Bülten 46, Dosya 04, Ocak.
Tasarım Rehberi, Engelsiz Kent org.
WHO (Dünya Sağlık Örgütü). 2001. International Classification of Functioning Disability and Health (çev. Kabakçı, E. ve Göğüş, A., İşlevsellik, Yetiyitimi ve Sağlığın Uluslararası Sınıflandırılması: ICF, T.C. Başbakanlık Özürlüler İdaresi Başkanlığı, Ankara, 148 s.)
Wijk, M.(ed.).1995. European Manual for Accessibility, Draft Revision 1, CCPT, Hollanda, 97 s.
World Report on Disability, 2011.
Diğer Kaynaklar
-
Haftalık Ders Programı
Hafta
Dersin İçeriği
Öğretim Yöntem ve Teknikleri
1. Hafta
Dersin tanımı, işlenecek konular, yöntem ve ödev hakkında genel bilgilerin verilmesi.
Ders anlatımı
2. Hafta
Engelli kavramı ve engelli insanın yaşam ile ilgili çevre ve mekan gereksinimlerinin irdelenmesi, herkes için tasarım ve tasarımda evrensellik kavramının aktarılması.
Yürüme engelli, tekerlekli sandalye kullanıcıların ergonomik gereksinimleri ile tasarım kriterlerinin aktarılması.
Ders anlatımı
5. Hafta
Mekanların bir tekerlekli sandalye kullanıcısı için uygun hale dönüştürülebilmesi
Ders anlatımı
6. Hafta
Görme engelli kullanıcıların ergonomik gereksinimleri ile tasarım kriterlerinin aktarılması.
Ders anlatımı
7. Hafta
Mekanların bir görme engelli kullanıcı için uygun hale dönüştürülebilmesi.
Ders anlatımı
8. Hafta
İşitme engelli kullanıcıların ergonomik gereksinimleri ile tasarım kriterlerinin aktarılması.
Ders anlatımı
9. Hafta
Mekanların bir işitme engelli kullanıcı için uygun hale dönüştürülebilmesi. Ödev konusunun verilmesi: Engelsiz mekan tasarımı
Ders anlatımı
10. Hafta
Ara Sınav
Sınav
11. Hafta
Kent ölçeğinde herkes için tasarım örnekleri.
Ders anlatımı
12. Hafta
Kamusal binalarda herkes için tasarım örnekleri.
Ders anlatımı
13. Hafta
Konut, otel gibi barınma amaçlı yapılarda herkes için tasarım örnekleri
Ders anlatımı
14. Hafta
Dersin genel bir değerlendirmesinin yapılması
Ders anlatımı
15. Hafta
16. Hafta
17. Hafta
Değerlendirme Ölçütleri
Ölçüt Tipleri
Adet
Yüzdesi(%)
Ara sınav(lar)
1
50
Ödevler / Dönem Ödevi / Sunum
1
50
ÖÇ-1
herkes için tasarım ve tasarımda evrensellik kavramlarını bilmek
ÖÇ-2
Engelsiz tasarım kriterlerini neler olduğunu bilmek
ÖÇ-3
Engelsiz iç mekan tasarımı yapabilmek
ÖÇ-4
Yapı ve Kent tasarımında Erişilebilirlik kavramını dikkate alarak tasarım yapabilme
ÖÇ-5
Engelsiz, erişilebilir tasarım bilincine sahip mimar olmak
Program Çıktıları
PÇ-1
Eleştirel Düşünme: Sorgulama, soyut düşünceleri ifade edebilme, karşıt görüşleri değerlendirme, ulaşılan sonuçları benzer ölçülerle irdeleme becerisi.
PÇ-2
İletişim: Amacına uygun okuma, yazma, fikirlerini ifade edebilme; tasarım düşüncesini aktarabilecek farklı temsil ortamlarını kullanabilme becerisi.
PÇ-3
Araştırma: Tasarım sürecine ilişkin elde ettiği bilgileri karşılaştırmalı olarak değerlendirme, belgeleme ve uygulama becerisi.
PÇ-4
Tasarlama: Yaratıcı düşünme sürecinde tasarım bilgisinin yeniden üretilmesi; sürdürülebilirlik ve erişilebilirlik gibi evrensel tasarım ilkeleri bağlamında yeni ve özgün sonuçlara ulaşabilme.
PÇ-5
Dünya Mimarlığı: Dünya mimarlığını tarihsel, coğrafi ve küresel ilişkiler bağlamında anlama.
PÇ-6
Yerel Mimarlık / Kültürel Çeşitlilik: İçinde bulunulan coğrafyaya ait mimarlık oluşumlarını ve örneklerini tarihsel ve kültürel ilişkiler bağlamında anlama. Değişik kültürleri tanımlayan değer yargılarının, davranış kalıplarının, sosyal ve mekânsal örüntülerinin farklılığını anlama.
PÇ-7
Kültürel Miras ve Koruma: Kültürel miras, koruma bilinci, çevresel duyarlılık ve etik sorumluluk konularını, koruma kuramlarını ve yöntemlerini anlama.
PÇ-8
Sürdürülebilirlik: Doğal ve yapılı çevre ile ilgili bilgileri kullanarak gelecek nesiller üzerindeki istenmeyen çevresel etkileri en aza indirmek amacıyla çeşitli araçlardan yararlanarak sürdürülebilir tasarım yapma becerisi.
PÇ-9
Toplumsal Sorumluluk: Mimarın kamu yararını gözetme, tarihsel/kültürel ve doğal kaynaklara karşı saygılı olma ve yaşam kalitesini yükseltme konusundaki sorumluluğunu anlama.
PÇ-10
Doğa ve İnsan: Doğal sistemler ve yapılı çevrenin tasarımı ile insan arasındaki karşılıklı etkileşimi tüm yönleri ile anlama.
PÇ-11
Coğrafi Koşullar: Zemin koşulları, topoğrafya, bitki örtüsü, doğal afet riski vb. doğal özelliklerinin yanı sıra; kültürel, ekonomik, toplumsal özellikleri de dikkate alan yer seçimi, yerleşme ve bina tasarımı ilişkilerini anlama.
PÇ-12
Yaşam Güvenliği: Doğal afet, yangın, vb. koşullarda güvenlik ve acil durum sistemlerinin yapı ve çevre ölçeğinde temel ilkelerini anlama.
PÇ-13
Taşıyıcı Sistemler: Düşey ve yanal kuvvetlerle ayakta duran, statik ve dinamik taşıyıcı sistemlerin davranış ilkeleri ile gelişim ve uygulamalarını anlama.
PÇ-14
Yapı Fiziği ve Çevresel Sistemler: Fiziksel çevre sistemlerinin tasarımında, aydınlatma, akustik, iklimlendirme vb. yapı fiziği ve enerji kullanımı konularının temel ilkelerini ve uygun performans değerlendirme araçlarının kullanımının önemini anlama.
PÇ-15
Bina Kabuğu Sistemleri: Bina kabuğu malzemeleri ve sistemleri tasarımının temel ilkelerini uygulama yöntemlerini ve önemini anlama.
PÇ-16
Bina Servis Sistemleri: Su ve elektrik tesisatı, sirkülasyon, iletişim, güvenlik ve yangın koruma vb. servis sistemleri tasarımının temel ilkelerini anlama.
PÇ-17
Yapı Malzemeleri ve Uygulamaları: Yapı malzemelerinin teknolojik gelişimler bağlamında üretim, kullanım ve uygulamaları, çevresel etkileri ve yeniden kullanılabilirlikleri ile ilgili ilke ve standartları anlama.
PÇ-18
Bina Sistemlerinin Bütünleştirilmesi: Tasarımda, strüktürel, çevresel, güvenlik, bina kabuğu, bina servis sistemlerini değerlendirme, seçme ve bütünleştirme becerisi.
PÇ-19
Program Hazırlama ve Değerlendirme: Mimari proje programını kamu yararı gözetilerek işveren ve kullanıcı gereksinimlerine, uygun örneklere, mekânsal ve donanım gereksinimlerine, finansal sınırlandırmalara, arazi koşullarına, ilgili yasa, yönetmelik ve tasarım ölçütlerine göre hazırlama ve değerlendirme becerisi.
PÇ-20
Geniş Kapsamlı Proje Geliştirme: Çevre ve bina sistemleri ile bina teknolojilerini dikkate alarak, bir mimari projeyi farklı ölçeklerde geliştirme ve bütünleştirme becerisi.
PÇ-21
Bina Maliyetinin Gözetilmesi: Bina yapım ve kullanım maliyetine ilişkin temel etkenleri anlama.
PÇ-22
Mimar-İşveren İlişkisi: İşverenin, mal sahibinin ve kullanıcının gereksinimlerini saptama ve kamu yararıyla çelişmeyecek biçimde çözümleme sorumluluğunu anlama.
PÇ-23
Takım Çalışması ve İşbirliği: Tasarım ve uygulama projelerini başarıyla tamamlayabilmek amacıyla, proje takımı ve çok disiplinli ekiplerle işbirliği içinde çalışma becerisi.
PÇ-24
Proje Yönetimi: Mimari proje alma yöntemleri, danışmanların seçimi, proje ekiplerinin oluşturulması, proje teslim yöntemleri, hizmet sözleşmeleri vb. konuları anlama.
PÇ-25
Uygulama Yönetimi: Finans yönetimi, iş planlaması, kalite yönetimi, risk yönetimi, tartışma, uzlaşma vb. mimari uygulama sürecinin temel ilkelerini anlama.
PÇ-26
Liderlik: Toplumun çevresel, sosyal ve estetik duyarlılıklarını gözeterek, yapı tasarımı ve uygulama süreçlerini örgütleme ve geliştirme yöntemlerini anlama.
PÇ-27
Yasal Haklar ve Sorumluluklar: Mimarın mesleki haklarında, topluma ve işverenine karşı sorumluluklarında belirleyici rolü olan yasal çerçeveyi anlama.
PÇ-28
Meslek Pratiği: Mesleki gelişimde meslek öncesi pratiğin rolünü, işveren ve stajyerin karşılıklı hak ve sorumluluklarını anlama.
PÇ-29
Meslek Etiği: Mimari tasarım ve uygulamada toplumsal, politik ve kültürel öğelere ilişkin mesleki yargıların oluşumu için gereken etik yaklaşımları anlama.