Bu derste İlk Türkçe, Ana Türkçe ve Eski Türkçe dönemlerinde ortaya çıkmaya başlayan diyalekt farklarının bir sonucu olan Türk lehçeleri, bir bütünün parçaları olmak üzere tarhsel, coğrafi ve dil bilimsel bakımdan ana çizgileri ile sunulacaktır.Ayrıca Türk lehçelerini sınıflandırma yolları ve ölçütleri üzerinde durulacak, özellikle küçük ve izole gruplar halinde bulunan Türk Dil ve lehçeleri ve bunların söz dizimi özellikleri ile ilgili genel ve temel bilgilerverilecektir. Bu yolla, öğrencilere Oğuzca, Çağatayca ve Kıpçakça gibi ana gruplarda bulunan diğer çağdaş Türk yazı dil ve lehçelerinin söz dizimine ait özellikleri ele alınacaktır.
Ön Koşullar
XXX Ders Adı...
Eş Koşullar
XXX Ders Adı...
Özel Koşullar
Dersin alınabilmesi için öğrenciden beklenen asgari yeterlilikler.(Örnekler: Yabancı dil seviyesi, derse devam, önceden edindiği kurumsal yeterlilikler vs. gibi)
Öğretim Üyeleri
Prof. Dr. Vahit Türk
Asistanlar
Ders Gün,Saat ve Yeri
Salı 14:00-16:45 1C-17
Görüşme Saatleri ve Yeri
Öğretim Üyesinin ismi, Gün, XX.XX-XX.XX, xxx Yerleşkesi Ofis no
Öğretim Yöntem ve Teknikleri
-Düz anlatım, soru-cevap
Temel Kaynaklar
-Atabay, Neşe (vd.) (1981), Türkiye Türkçesinin Sözdizimi, TDK Yay., Ankara.
Delice,H. İbrahim ( 2003), Türkçe Sözdizimi, Kitabevi, İstanbul.
Dizdaroğlu, Hikmet ( 1976), Tümcebilgisi, TDK Yay., Ankara.
Hatipoğlu, Vecihe ( 1972), Türkçenin Sözdizimi, Ankara.
Karahan, Leyla ( 1991), Türkçede Söz Dizimi, Akçağ Yayınları, Ankara.
Karaörs, Metin ( 2005), Karşılaştırmalı Şekil ve Cümle Bilgisi- Türk Lehçelerinde Cümle Tahlilleri-, Akçağ Yayınları, Ankara.
Diğer Kaynaklar
-Özkan, Mustafa-Sevinçli, Veysi ( 2008), Türkiye Türkçesi Söz Dizimi, 3 F Yayınevi, İstanbul.
Haftalık Ders Programı
Hafta
Dersin İçeriği
Öğretim Yöntem ve Teknikleri
1. Hafta
Dil-Lehçe-Şive-Ağız kavramları
Anlatım
2. Hafta
Türk Yazı dili ve lehçelerinin sınıflandırılması-Genel Karakteristikleri
Anlatım
3. Hafta
Türk Yazı dili ve lehçelerini temsil eden eserlerin seçimi ve tanıtılması
Anlatım, okuma
4. Hafta
Seçilen Türk lehçelerinin söz dizimi özellikleri : Kelime Grupları
Anlatım, tartışma
5. Hafta
Seçilen Türk lehçelerinin söz dizimi özellikleri : Kelime Grupları
Anlatım,tartışma.
6. Hafta
Seçilen Türk lehçelerinin söz dizimi özellikleri : Kelime Grupları
Anlatım, tartışma.
7. Hafta
Seçilen Türk lehçelerinin söz dizimi özellikleri: Yüklem
Anlatım
8. Hafta
ARA SINAV
ARA SINAV
9. Hafta
Seçilen Türk lehçelerinin söz dizimi özellikleri: Özne, nesne
Anlatım
10. Hafta
Seçilen Türk lehçelerinin söz dizimi özellikleri: Yer tamlayıcıları ve zarflar
Anlatım
11. Hafta
Seçilen Türk lehçelerinin söz dizimi özellikleri: Basit Cümleler
Anlatım
12. Hafta
Seçilen Türk lehçelerinin söz dizimi özellikleri : Birleşik cümleler
Anlatım
13. Hafta
Seçilen Türk lehçelerinin söz dizimi özellikleri: İsim cümlesi-Fiil Cümlesi
Anlatım
14. Hafta
Seçilen Türk lehçelerinin söz dizimi özellikleri: Olumlu-Olumsuz-soru cümleleri
Okuma, anlatım.
15. Hafta
Genel Değerlendirme
Soru-Cevap, Tartışma.
16. Hafta
Dönem Sonu Sınavı
Dönem Sonu Sınavı
17. Hafta
Değerlendirme Ölçütleri
Ölçüt Tipleri
Adet
Yüzdesi(%)
Ara sınav(lar)
1
20
Ödevler / Dönem Ödevi / Sunum
1
30
Final
1
50
ÖÇ-1
Çağdaş Türk lehçelerinin söz dizimine ait belli başlı özelliklerini kavrar, anlatır.
ÖÇ-2
Türk lehçelerini sözdizim açısından kıyaslar.
ÖÇ-3
Dil, lehçe, şive, ağız kavramları arasındaki ayrımı kavrar.
ÖÇ-4
Türk yazı dilleri ve lehçelerinin sınıflandırılmasını ve genel karakteristik özelliklerini bilir ve bu bildikleri doğrultusunda fikir yürütebilir.
ÖÇ-5
Türk yazı dillerini ve lehçelerini temsil eden başlıca eserleri bilir.
Program Çıktıları
PÇ-1
Alanındaki kuramsal, uygulamalı bilgileri ve metinleri yine alana has yöntemlerle toplar, yorumlar ve disiplinler arası çözümlemeler yaparak bir senteze ulaştırır.
PÇ-2
Klasik dönem Türk Dünyası edebiyatlarının tarihsel ve kültürel alt yapısını kavrar, döneme ait metinlerin dil özelliklerini tanır ve edebi açıdan değerlendirir. Aynı zamanda müşterek kültür coğrafyasında üretilen ilmi ve tasavvufi eserleri tanır.
PÇ-3
Türk Dili ve Edebiyatının metinlerini başlangıcından günümüze kadar edebi ve filolojik açıdan değerlendirebilir.
PÇ-4
Türkçenin tarihi alfabelerini özgün metinler üzerinden takip eder, doğu ve batı edebiyatı metinleri ile karşılaştırma yaparak metin çözümlemesi yapar.
PÇ-5
Klasik Türk şiir geleneği içerisinde teşekkül eden ekolleri ve üslupları tanır. Bu ekol ve üsluplara ait çeşitli metinleri okur ve yorumlar.
PÇ-6
Türk Dili ve Edebiyatı alanında lisansüstü düzeyde akademik araştırma ve çalışma yapabilmenin temel bilgi ve becerilerine sahip olur.
PÇ-7
Tarihi ve modern Türk lehçelerine ait metinleri tanır, bu metinleri sözlük bilim, köken bilim, anlam bilim, fonetik ve morfolojik açıdan inceleyebilir ve bu lehçeleri birbirleriyle karşılaştırabilir.
PÇ-8
Bilimsel araştırma yöntemlerini temel alarak yazılı ve sözlü kaynaklara ulaşma becerisine sahip olur, alan araştırması yapar.
PÇ-9
Sözlü kültür bağlamında üretilmiş anonim ve ferdi eserlerde, halk kültürü unsurlarını ve folklorik malzelemeleri tespit ve tasnif eder.
PÇ-10
Türk Dili ve Edebiyatının tarihten günümüze dil, edebiyat, sanat ve kültürünü, derinlemesine irdeleme ve inceleme imkanı bulur.
